Lali 5n1k Soruları Ne Zaman?

Lali 5n1k Soruları Ne Zaman?

5N1K soruları çocukların soruları anlayabilme, konuşulanları anlamlandırma, yerine-zamanına uygun sorular sorabilme ve etkili iletişim başlatabilme becerilerini geliştirir.

Soru sorabilme ve sorulara yanıt vermedeki sorunlar öğrencilerin iletişim gelişimi, sınıf performansı ve okuduklarını anlayabilme becerilerinin gelişiminde de sorunlara neden olur.

Ayrıca yazılı dil sözel dil üzerinde temellendiğinden sözel dildeki aksaklıklar yazılı dile de yansıyarak akademik başarısızlığa neden olur (Wilson, 2011).

5N1K soruları “ne?, kim?, nerede?, ne zaman?, neden?, nasıl?” sorularından oluşur.

Hangi amaçla kullanılır?

5N1K-Ne soruları çocukların nesnelerle ilgili bilgi edinmek sorular sorabilmesini ve farklı soruları anlayabilmesini sağlar.

Kimler kullanabilir?

Normal gelişim gösteren çocukların dil gelişimine destek olmak isteyen ebeveynler

Dil-konuşma sorunu yaşayan çocukların aileleri

Eğitimciler (dil ve konuşma terapisti, özel eğitimci, psikolog, pedagog)

Kullanırken nelere dikkat edilmelidir?

5N1K sorularının gelişimsel ediniliş sırasına göre uygun kart seçilir. 5N1K Ne? sorularıyla çalışılırken önce soruya ait kart konulur ve soru sorulur. (“Tavşan ne yer?” gibi) Ardından cevap kartı konulur ve yanıt verilir (“Havuç”). Çocuk yanıtı tekrar eder.

Çocuk sorulara ait yanıtları öğrenmeye başladığında önce soru kartı konularak soru sorulur (“Tavşan ne yer?” gibi) ve en fazla 5 saniye süre beklenerek çocuğun uygun yanıtı vermesi istenir.  Çocuk uygun yanıtı verdikten sonra (“Havuç”) cevap kartı konur ve geri-bildirim verilir (“Evet tavşan havuç yer, doğru söyledin” gibi). Çocuk yanıtı veremediyse cevap kartı konulur ve uygun yanıt söylenir. Çocuktan tekrar etmesi beklenir.

Bir karttaki sorular anlaşılıp yanıtlanabilmeye başlandıktan sonra 5N1K sorularının gelişimsel sırasına göre diğer sorulara geçilir.

Eşleyerek çalışma

Bir tarafa bir soru kartı diğer tarafa alt alta birkaç yanıt kartı konulur.

Bir soru sorulur ve çocuk seçenekler arasından doğru kartı seçer ve söyler.

Öğrenilen becerinin genellenmesi

Çocuk bir soruyu anlayıp yanıtları verebilmeye başladıktan sonra günlük yaşamda 5N1K Ne? soruları ve yanıtlarına dikkat çekilir.

Örneğin yatak düzeltilirken “Yatağın üzerine ne örteriz?” “Yatak örtüsü, evet yatağın üstüne yatak örtüsü örteriz” gibi cümlelerle çocuğun günlük hayatta ne? sorularını anlayıp yanıt verebilmesi sağlanır.