Kitap, çocukların bilişsel becerilerini, duygusal ve dil gelişimini destekleyen en önemli araçtır. Çocuklar kitap sayesinde problem çözme, yaratıcılıklarını ve yeteneklerini geliştirme fırsatlarına sahip olurken; aynı zamanda kişilik gelişimine katkı sağlamakta, duygusal ve ruhsal ihtiyaçlarının karşılanmasında da önemli ölçüde etki etmektedir.
Kitap okuyan nesillerin giderek düşünme fonksiyonu ve fikir üretme yetenekleri geliştirme, kelime hazinelerinin genişlemesiyle birlikte başarılı iletişim kurma özelliği kazanılmaktadır. Yapılan araştırmalar ebeveynleri tarafından kitap okunarak büyütülen çocukların dil gelişimlerinin kitap okunmayan çocuklara oranla daha sağlıklı ilerlediğini ortaya koymuştur.
Bir şeyi yapmayı sürdürebilmek için o şeyi sevmek ve ilgi duymak büyük bir önem taşır. Okuma alışkanlığı bireyin bir gereksinim olarak algılaması sonucu oluşan okuma eylemini, yaşam boyu sürekli ve düzenli biçimde gerçekleştirmesi şeklinde tanımlanmaktadır. Bu alışkanlığın gelişebilmesi için çocuk, kitaplarla mümkün olduğunca erken tanışmalıdır. Ve diğer önemli bir nokta ise doğru kitabı seçebilmektir. Çocuklar için uygun kitapların tercih edilmemesi çocuklara okuma alışkanlığı kazandırmaktan uzaklaştıracaktır.
Kitap okuma alışkanlığı küçük yaşlarda kazanılır. Kitap okumanın alışkanlık hâline gelmesinde rol oynayan birçok etken bulunmaktadır. Bunlar arasında en başta çocuğun ailesi, sonra da içinde yaşadığı toplum, okulu ve öğretmeni bulunmaktadır. Çocuklara okuma alışkanlığı kazandırmak için asıl rol anne-babalarındır. Çocuklar içinde bulundukları aileden hayata dair pek çok şey öğrenerek kendi kimliklerini oluştururlar.
Çocukların yaşlarına ve gelişim dönemlerine en uygun kitapların seçilmesi çocukların ilgilerini çekecek ve kitap okuma alışkanlığı kazandırma noktasında ebeveynlerin destekçisi olacaktır. Peki siz ebeveynler çocuklarınıza kitap okuma alışkanlığını nasıl kazandırabilirsiniz?
- Bir okuma zamanı belirleyin. Çocuklar rutinlere çok düşkündür. Ailedeki herkes için uygun olacak bir okuma zamanı seçebilirsiniz. Bu zaman, çocuğunuzun uyku vaktinden hemen önce veya ödevlerini yaptıktan hemen sonra olabilir. Okuma alışkanlığı kazandırmak isteyen ebeveynler okuma rutinleri oluşturarak kitap okumanın alışkanlık haline getirebilirler.
- Bir okuma yeri seçin. Evde herkesin rahat olabileceği bir yeri, okuma köşesi olarak belirlemek, herkesin okuduğu kitaptan zevk almasını sağlar. Oturma odasındaki koltuğunuzu veya akşam yemeği masanızı kısa süreliğine bu etkinlik için kullanabilirsiniz.
- Birlikte kitap okuyun. Erken yaşta kazanılan kitap okuma becerisi için her seferinde dönüşümlü olarak belirlediğiniz bir kişi, ailenin diğer üyelerine kitap okuyabilir.
- Evinizi okunacak materyallerle doldurun. Kitaplar, dergiler, gazeteler, yemek kitapları, hobi kitapları, çizimli kitaplar ve daha fazlası gibi pek çok türde ve yapıda okunacak şey çocuğunuzun etrafında bulunsun. Çocuk etrafındaki materyalleri gördükçe bir süre sonra ilgisini çekecektir.
- Dinleyicilere interaktif bir okuma deneyimi yaşatın. Dinleyicileri kitap okuma eylemin içine katın. Okumaya başlamadan önce, kitabın başlığından, yazarından ve varsa çizerinden biraz bahsedin ve onlara kitabın tam olarak ne ile ilgili olabileceği gibi çeşitli sorular sorun. Okudukça da hikâyenin nasıl ilerleyebileceğini beraber tartışın. Ayrıca etkileyici bir ses tonu kullanarak kitaba olan ilgiyi artırmaya çalışın.
- Çocuğunuz sizi kitap okurken görsün. Ebeveynler çocukların en önemli rol modelidir. Eğer çocuğunuz sizin bir şeyler okuduğunuzu görürse kendisi de bundan ilham alacaktır. Ayrıca kardeşler arasındaki sosyal bağın güçlenmesi için de yaşı daha büyük olan çocuğunuzun kardeşine kitap okumasıyla artacaktır.
- Çocuğunuzun favori kitaplarını yakın çevresinde bulundurun. Yeni bir okur olarak çocuğunuzun kendine güveninin gelmesi ve okuma akıcılığı kazanması için en sevdiği kitapları yakınında bulundurun. Böylece istediği zamanlarda favori kitaplarını rahatça okuyabilecek ve okumayı daha çok sevecektir.
- Dönemsel rutinler oluşturun. Çocuğunuzun okula her sene başlayacağı dönemde tekrar okuması için belli bir kitabı olsun veya özel bir kitabı her yaz tatilinde tekrar okusun. Bu gibi tatlı gelenekler, okuma deneyimlerini daha zevkli hale getirecektir.
Çocuk Gelişimi ve Eğitimi
